RAQAMLI O‘ZBEKISTON – 2030: STRATEGIK MAQSAD
2020-yilda ishga tushirilgan “Raqamli O‘zbekiston – 2030” strategiyasi beshta ustuvor yo‘nalishni belgilab bergan: raqamli infratuzilma, elektron hukumat, raqamli iqtisodiyot, milliy IT sohasi va axborot texnologiyalari (AT) bo‘yicha ta’lim. Mazkur strategiya allaqachon sezilarli natijalarga erishdi – davlat xizmatlarining 76 foizidan ortig‘i raqamlashtirilib, my.gov.uz portali orqali aholiga taqdim etilmoqda. Bu raqamli o‘zgarish byurokratik jarayonlarni soddalashtirib, xizmat ko‘rsatish sifati va tezligini oshirdi.
Shunga qaramay, ayrim muammolar saqlanib qolmoqda. YaIMning 51 foizini tashkil etuvchi va mamlakat ishchi kuchining 74 foizini band qilgan kichik va o‘rta korxonalar (KOK) raqamli texnologiyalarni joriy etishda past darajada faollik ko‘rsatmoqda – ularning atigi 10 foizi my.gov.uz portalida ro‘yxatdan o‘tgan. Ushbu tafovutni bartaraf etish iqtisodiy o‘sishni rag‘batlantirish va KOKlarning raqamli davrdagi raqobatbardoshligini oshirish uchun muhim ahamiyatga ega.
2020-yilda Raqamli Texnologiyalar Vazirligi huzurida tashkil etilgan IT Park O‘zbekistonning raqamli transformatsiyasi markaziga aylangan. Bugungi kunda mamlakat bo‘ylab 14 ta filial va AQSh, Germaniya, Janubiy Koreya hamda Saudiya Arabistonidagi vakolatxonalari bilan IT Park 2 500 dan ortiq rezident kompaniyalarga ko‘maklashmoqda. Bu kompaniyalar IT xizmatlari, o‘yinlar ishlab chiqish va ta’lim kabi turli sohalarda faoliyat yuritadi.
2024-yilda IT Park rezident kompaniyalari umumiy qiymati 5 trillion so‘mlik xizmat ko‘rsatib, 140 million AQSh dollari miqdorida xizmat eksport qildi. Startap ekotizimini yanada rivojlantirish maqsadida IT Park Ventures 10 million AQSh dollari miqdoridagi sarmoya fondini ishga tushirdi. U global salohiyatga ega bo‘lgan boshlang‘ich texnologik startaplarni qo‘llab-quvvatlaydi.
O‘zbekistonning raqamli ambitsiyalari xalqaro e’tiborni jalb etmoqda. Yaqinda Raqamli Texnologiyalar vaziri Yaponiya kompaniyasi CROSS CAT bilan uchrashib, IT sohasida hamkorlik imkoniyatlarini muhokama qildi. Bunday muloqotlar O‘zbekistonning xorijiy investitsiyalar va texnologik sherikliklar uchun qulay muhit yaratishga intilayotganini ko‘rsatmoqda.
Bundan tashqari, Toshkentda bo‘lib o‘tadigan Global Business Services forumi O‘zbekistonning IT infratuzilmasi va kadrlar salohiyatini xalqaro auditoriyaga namoyish qilishni maqsad qilgan bo‘lib, mamlakatning mintaqaviy texnologik markaz sifatidagi mavqeini mustahkamlashga xizmat qiladi.
Shahar va qishloq o‘rtasidagi raqamli tafovutni kamaytirish maqsadida O‘zbekiston Novkent va Yuksalish kabi hududlarda “Raqamli qishloq” tashabbusini boshlab yubordi. Ushbu loyihalar qishloq joylarida raqamli vositalarni joriy qilish, qishloq xo‘jaligi samaradorligini oshirish, xizmatlarga kirishni kengaytirish va aholi turmush darajasini yaxshilashga qaratilgan.
Shuningdek, Jahon banki, Raqamli Texnologiyalar vazirligi va IT Park hamkorligida amalga oshirilayotgan “O‘zbekiston: Raqamli inklyuziya loyihasi” raqamli infratuzilmani kengaytirish va ayniqsa ijtimoiy jihatdan himoyaga muhtoj qatlamlar hamda olis hududlardagi aholi uchun ta’lim va ko‘nikmalarni rivojlantirish imkoniyatlarini oshirishga qaratilgan.
Raqamlashtirish jarayoni tezlashar ekan, kiberxavfsizlikni ta’minlash dolzarb ahamiyat kasb etmoqda. Birlashgan Millatlar Tashkiloti va O‘zbekiston hamkorligida yoshlarning kiberjinoyatchilik va raqamli zo‘ravonlikka qarshi kurashish immunitetini oshirishga qaratilgan dastur boshlangan. Ushbu tashabbus yoshlarga ta’lim berish, institutsional salohiyatni mustahkamlash va sohalararo hamkorlikni rivojlantirish orqali onlayn tahdidlarni kamaytirishga xizmat qiladi.
Bundan tashqari, sun’iy intellektni tartibga solish va shaxsiy ma’lumotlarni himoya qilishni kuchaytirishga qaratilgan qonunchilik tashabbuslari ham ishlab chiqilmoqda. Bu texnologik taraqqiyotning axloqiy va huquqiy me’yorlarga mos ravishda olib borilishini ta’minlaydi.
O‘zbekistonning raqamli transformatsiyasi ko‘p yo‘nalishli tashabbus bo‘lib, infratuzilmani rivojlantirish, xalqaro hamkorlik, qishloq joylarni raqamlashtirish va kiberxavfsizlikni qamrab oladi. Davlatning izchil siyosati va strategik tashabbuslari asosida mamlakat innovatsiya, iqtisodiy o‘sish va aholining hayot sifatini yaxshilash yo‘lida mintaqadagi yetakchi raqamli iqtisodiyotlardan biriga aylanishi kutilmoqda.
Ostanaqulova Gulsarakhan Muhammadyaqub qizi
Iqtisod fanlari doktori, “Marketing” kafedrasi professori,
Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti
