Investitsiyaviy islohotlar – barqaror iqtisodiy o‘sishning kafolati

Joriy yil 21-aprel kuni Prezident Shavkat Mirziyoyev raisligida o‘tkazilgan yig‘ilishda joriy yilning birinchi choragida investitsiya sohasida amalga oshirilgan ishlar va istiqboldagi ustuvor vazifalar muhokama etildi.

Ma’lumki, rivojlangan mamlakatlar tajribasi investitsiya salohiyatini to‘liq ishga solish, investitsiya muhitini takomillashtirish, yillik dasturlarni maqsadli va natijador tayyorlash hamda xorijiy sarmoyalar uchun barqaror, qulay shart-sharoitlar yaratish taraqqiyotning muhim omili ekanini ko‘rsatmoqda.

Ta’kidlash joizki, so‘nggi 8 yilda O‘zbekiston xalqaro moliya institutlari, xorijiy hukumatlar moliyaviy tuzilmalari, yetakchi banklar va transmilliy kompaniyalar bilan hamkorlikni bosqichma-bosqich kengaytirib bordi. Bu orqali chet el sarmoyalarini jalb qilishda institutsional yondashuv asosida tizimli choralar amalga oshirildi.

Prezidentimizning qat’iy siyosiy irodasi, strategik qarashlari va tashabbuskorligi tufayli amalga oshirilayotgan ulkan investitsiyaviy islohotlar yildan-yilga iqtisodiy taraqqiyotni tezlashtirmoqda. Haqiqatan ham, mazkur islohotlar mamlakat iqtisodiyotida amaliy natijalar bermoqda — ularning samaradorligi aniq raqamlar va makroiqtisodiy ko‘rsatkichlarda o‘z ifodasini topmoqda.

Jumladan, 2024-yilning birinchi choragida jami 107,1 trillion so‘m (8,6 milliard AQSh dollari) investitsiya o‘zlashtirilib, real o‘sish sur’ati 1,7 barobarni tashkil etdi. Bu esa sarmoya faolligining sezilarli darajada oshganidan dalolat beradi. Shu bilan birga, yilning uchinchi choragi yakuni bo‘yicha mamlakat iqtisodiyoti barqaror o‘sish tendensiyasini namoyon etdi. Davlat statistika agentligi ma’lumotlariga ko‘ra, 2024-yil yakunida yalpi ichki mahsulot 6,6 foizdan ko‘proqqa o‘sdi.

Iqtisodiy salmoqli ko‘rsatkichlar, shubhasiz, amalga oshirilayotgan pragmatik investitsiya siyosatining, institutsional islohotlarning va tashqi sarmoya uchun yaratilgan barqaror muhitning samarasidir.

Xususan, yig‘ilishda Prezidentimiz joriy yil yanvar–mart oylarida 8,7 milliard dollarlik xorijiy investitsiya o‘zlashtirilib, o‘tgan yilning shu davriga nisbatan qariyb 20 foizlik o‘sish ta’minlanganini alohida ta’kidladi. Ushbu mablag‘lar hisobidan energetika, metallurgiya, kimyo, farmasevtika, transport, qishloq va suv xo‘jaligi, kommunal va ijtimoiy sohalarda qator yirik loyihalar amalga oshirilishi, yuqori qo‘shilgan qiymat yaratish va yangi ish o‘rinlari tashkil etishga alohida e’tibor qaratildi.

Yig‘ilishda, birinchi yarim yillik yakunida 18 milliard dollar xorijiy sarmoya o‘zlashtirilishi, 2025-yil oxirigacha esa 42 milliard dollarlik investitsiya jalb etilishi rejalashtirilgan. Bu orqali 81 ta yirik va 8 mingdan ziyod o‘rta hamda kichik investitsiya loyihalarini amalga oshirish ko‘zda tutilmoqda.

Yig‘ilishda Prezident har bir loyiha bo‘yicha manzilli, aniq reja asosida ishlash zarurligini ta’kidladi. Shuningdek, jahon iqtisodiyotidagi beqarorliklar sharoitida har bir investor bilan individual yondashuv asosida hamkorlik qilish, istiqbolli loyihalarni ilgari surish va sarmoyalar samaradorligini oshirish milliy iqtisodiyot barqarorligini ta’minlashda hal qiluvchi omil ekani qayd etildi.

Yangi investitsiya loyihalarini jadal amalga oshirish, sanoat tarmoqlarini diversifikatsiya qilish, ishlab chiqarish zanjirlarini takomillashtirish va mahalliy xomashyo asosida yuqori qo‘shilgan qiymatga ega mahsulotlar ishlab chiqarish bo‘yicha aniq chora-tadbirlar ishlab chiqildi.

Xulosa qilib aytganda, ulkan investitsiyaviy salohiyatni ro‘yobga chiqarishda tarmoq investitsiya dasturlari, hududlarni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishga qaratilgan kompleks dasturlar, shuningdek, ishlab chiqarish, transport-kommunikatsiya va ijtimoiy infratuzilmani takomillashtirishga yo‘naltirilgan dasturlar asosiy ustuvorlik sifatida qaralmoqda. Yuqorida qayd etilgan yo‘nalishlardagi loyihalarni samarali amalga oshirish uchun to‘g‘ridan-to‘g‘ri xorijiy investitsiyalar, xalqaro kreditlar va moliyaviy-texnik ko‘mak shaklidagi mablag‘lar keng ko‘lamda tizimli jalb etish istiqbollidir. 

Bobur OCHILOV
 Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti “Xalqaro moliya” 
kafedrasi katta o‘qituvchisi